De oorsprong
Vanaf het midden van de 17de eeuw was de trekschuit een belangrijk middel van het regionale personen- en goederenvervoer. In 1638 werd een nieuwe vaart gegraven vanaf de Wittepoort (Haagweg) tot aan de Vliet bij de Kwakersbrug (thans Wouterenbrug), die de vaarroute werd voor de trekschuitverbindingen met Delft en Den Haag.
Bij de aanlegplaats bij de Witte Poort ontstonden allerlei bebouwingen die in verband stonden met het reizen met de trekschuit en de postkoets, die hier ook zijn eindpunt had. Zo was hier een stadsherberg die de late gasten, als de stadspoort was gesloten, onderdak kon verschaffen voor de nacht. Tussen de vaart en de singel was hier een maliebaan; dit was een door hoge bomen omgeven speelveld waarop door studenten en burgers allerlei spelen kon worden beoefend, o.a. het kolven. Daar de studenten tijdens de rustpauze over de vaart, op het huidige Rijn- en Schiekade, gingen wandelen, sprak men al snel van het „Studentenpad”, hoewel in krantenartikelen uit die tijd de naam Haagsche (en Delftse) Trekvaart (of Trekpad) werd gehanteerd.
In 1891 werd de vaart verbreed en doorgetrokken naar de Rijn, het Galgewater, om de grote scheepvaart buiten het centrum van Leiden te laten varen.
Het grondgebied langs de huidige Rijn en Schiekade was in de 19de eeuw nog grotendeels in gebruik voor kwekerijen en boomgaarden, met schaarse bebouwing. Welke van de huidige huizen aan de Rijn en Schiekade al van de periode voor 1890 stammen is moeilijk na te gaan.
Tot het einde van de 19de eeuw behoorde het grondgebied ten zuidwesten van de Leidse singel tot de gemeente Zoeterwoude (wijk F). 1n 1896 vond de zogenaamde annexatie van grondgebied van omliggende gemeentes door Leiden plaats.
Deze ontwikkelingen hebben een snelle gebiedsontwikkeling tot gevolg gehad: vanaf ca. 1890 zijn grote delen langs het Haagsche Trekpad, die na de annexatie de naam Rijn en Schiekade kreeg, in rap tempo bebouwd. De Rijn en Schiekade liep daarmee voor op de verdere ontwikkeling van de rest van Vreewijk.
Veel bouwvergunningen voor de Rijn en Schiekade zijn nog verleend door de gemeente Zoeterwoude, met een hausse aan vergunningen in 1895. Was het wellicht gemakkelijker om onder het Zoeterwoude bestuur te bouwen dan onder Leiden?
Bronnen
Oudzoeterwoude.nl
Geschiedenisvan zuidholland.nl
lakenhal.nl